Türkiye hem Iran’la hem ABD ile müttefik, bunu nasil basariyor? Fransiz Türkiye uzmani Jean Marcou, ‘Eger Türkiye’nin dis politikasini yakindan izlemeye çalisirsaniz, boynunuz tutulabilir’ diyor
Nasil olur da bir ülke hem Washington hem de Tahran’la arkadas kalabilir? Nasil Iran’a yabancilasmadan Suriye’yi kinayabilir? Bunlar, Iran’in nükleer programi ve Suriye’deki kan gölü, Iran, Suriye ve geleneksel müttefiki ABD ile iliskilerini daha da garip bir duruma sokarken Türk diplomatlarinin çektigi bas agrilari.
Tahran çarsamba günü, Iran ile alti dünya gücü arasinda gelecek hafta yapilacak önemli nükleer görüsmelerin ev sahipligini Istanbul’un birakmasini istedi. Çikis Istanbul’un, pazar günü “Suriye’nin Dostlari” toplantisina yaptigi, Suriyeli isyancilara sempatik görünen ama Tahran’in keskin sekilde elestirdigi ev sahipliginin ardindan geldi.
‘Türkiye çifte standart uyguluyor’
Iran parlamentosu disisleri komisyonunun basindaki Aladin Borujerdi, Iran televizyonuna yaptigi açiklamalarda, “Türkiye, Suriye meselesindeki mantiksiz ve asiri durumu ile son Suriye konferansi hesaba katildiginda, Türkiye toplantiya ev sahipligi yapma yeterliligini kaybetti” dedi. Artan bir diplomatik münakasa ortaminda, Türkiye’nin Disisleri Bakani, Iran büyükelçisini Borujerdi’nin açiklamalari üzerine çagirdi. ABD Disisleri Bakani Hillaty Clinton, Istanbul’un görüsmelere ev sahipligi yapacagini açiklarken bir hafta öncesine kadar Iran da Istanbul’un en iyi yer oldugunu düsünüyordu. Fakat çarsamba günü Iran, Türkiye’nin Suriye yaklasimini cezalandirmaya kararli göründü. Iran Disisleri Bakanligi sözcüsü Ramin Mahmanparast Türkiye’yi bölgede diplomatik çifte standart uyguladigi gerekçesiyle suçladi. Hükümete ait günlük bir gazeteye konusan sözcü, “Suriye halkinin isteklerini savunurken Bahreyn ve Yemen halkinin hakli taleplerine gözlerinizi kapatamazsiniz” diye konustu. Iran ve Türkiye iyi iliskilere sahip olmaya devam edecekleri konusunda israrlilar. Türkiye Basbakani Recep Tayyip Erdogan, Tahran’a geçen hafta iki günlük bir ziyaret gerçeklestirdi. Burada ülkesinin Iran’in barisçil amaçlarla gelistirdigini söyledigi nükleer isteklerine sarsilmaz destegini dile getirdi. Fakat Türkiye’nin son zamanlardaki tüm eylemleri Iran’i memnun etmedi.
Hiperaktif bir dis politika
Türkiye uzmani Fransiz Jean Marcou, bloguna, “Türkiye’nin dis politikasini çok yakindan takip etmeye çalismayin, boynunuzun tutulmasi riski var” yazdi. NATO’daki Müslüman çogunluga sahip tek ülke Türkiye bazi gözlemcilerin “neo-Osmanlici” diye niteledikleri hiperaktif diplomatik bir programa sahip. Türkiye, Avurpa Birligi’nin ve ABD’nin Iran’in petrol satisini bloke etme amaçli yaptirimlarini redetti. Fakat ayni zamanda Washington’dan Iran’dan ham petrol alimini yüzde 20 oraninda kestigi için övgü aldi. Washington, NATO’nun füzwe kalkani sistemin amacinin Ortadogu’dan özellikle de Iran’dan gelecek tehditleri hedef almak oldugunu söylerken Türkiye geçen sene NATO’nun füze kalkani projesi kapsaminda erken uyari radar sistemini topraklarina yerlestirmesi konusunda anlasti. ABD’nin geleneksel müttefiki Türkiye, su anda muhafazakar bir hükümete sahip fakat ayni zamanda Kürt ayrilikçi isyancilarla mücadelede Washington’Ón askeri destegini aliyor.