Pakistan’da her sene yüzden fazla kadin, ki bu kayitli olan sayi, asit kurbani. Plastik cerrah Mohammad Jawad 2009’dan beri, dogdugu ve egitiminin temellerini attigi ülkesi Pakistan’da asit magduru kadinlarin umudu. Dört senede Karaçi’de 40’tan fazla kadina yaptigi operasyonla adindan söz ettiren Jawad’i dünyaca ünlendirense sevgilisi tarafindan yüzüne asit atilan Ingiliz model Katie Piper’e yaptigi operasyon. 2009’da Channel 4’da yayimlanan ‘Katie Piper: My Beautiful Face’ (Benim Güzel Yüzüm) belgeseliyle gelen ün, kendisini Buckingham Sarayi’na kadar tasidi.
Pakistan’daki çalismalarini anlatan ‘Saving Face’ (Yüzü Korumak) ise ilk kez Pakistanli bir yönetmene Oscar kazandirdi. Yönetmenlerden ‘Pakistan’in Taliban Jenerasyonu’ belgeseliyle Emmy ödülü sahibi Sharmeen Obaid Chinoy, ödülü Pakistan’daki tüm kadinlara adadi. Chinoy’un Ingiliz Daniel Junge ile çektigi ‘Saving Face’, yüzlerine asit atilmis iki kadin Zakia, Ruschana ve Doktor Mohammad Jawad’in hikâyesi... Zawad ile törenden önce görüstük.
Gençlik hayalinizin Hollywood’da aktrisleri ‘güzellestirmek’ oldugunu okudum bir söylesinizde. Son basarinizsa memleketiniz Pakistan’da yüzüne asit atilan kadinlarin anlatildigi filmle Hollywood tarafindan ödüllendirildi.
Pakistan’da da güzel insanlarla çalisiyorum. O kadinlarin hepsi fiziksel ve ruhsal olarak o kadar güzeller ki... Sadece fiziksel güzelliklerinin bir bölümünü yitirmisler. Ve benim görevim o cesur kadinlarin güzelliklerini tamamlamak.
Bir tarafta ‘Saving Face’te hikâyelerine tanik oldugumuz Zakia ve Ruschana gibi kadinlar var hastalariniz arasinda. Bir tarafta kafayi güzellige takmis estetik delisi insanlar. Cerrah olarak ne söylersiniz bu iki
gerçeklige dair?
Her ikisine de saygi duymak zorundayim. Amaçlari ne olursa olsun ikisi de esit derecede ugrastiran, ayni ciddiyetle yaptigim operasyonlar.
Katie Piper’in hayatini degistirdiniz. Ameliyat sonrasi taninirliginiz da artti. Piper’in da sizin hayatinizi degistirdigi söylenebilir mi?
Katie’nin hayatini degistirdim diyemem. Sadece isimi yaptim. Katie tedavi ettigim ilk asit magduruydu. Ameliyatin sadece finali alti saat sürdü. Katie çok olumlu karsilik verdi ve ilk kez bir seyi çok iyi yaptigimi gördüm. Fark ettim ki devam etmeliyim.
Filme nasil dahil oldunuz?
Yönetmen Daniel June ‘My Beatiful Face’i gördükten sonra benimle baglantiya geçti. Karaçi’de yaptigim operasyonlardan bahsettim. Onlar da asit magdurlarina dair bir kisa film üzerine çalismayi düsünüyorlardi. Böyle dahil oldum.
Konusunu nasil anlatirsiniz?
‘Saving Face’, umudun ve cesaretin filmi.
Filmde hikâyeleri anlatilan Zakia ve Ruschana, Pencap’ta oldukça tutucu bir toplumda yasamaya çalisan, bu tutucu ortamin böyle gitmeyecegini söyleyen iki cesur kadin. Ve filmin esas kahramanlari onlar, ben degilim.
Pakistan’da uzun zaman cezaya tabi degildi asit atmak. Filmle yeni yasa da uygulanmaya baslamis. Asit vakalarinda azalma yasanir mi?
Artik bu suçlara ölüm cezasi veriliyor. Pakistan’da asit magdurlari için çalisan vakif AST’nin kampanyalarinin da büyük payi var bunda. Ise yarayip yaramadigini uygulandikça görecegiz. Cezalar önlem almanin parçasiysa, çözümün de parçasi olabilir. Yalniz Pakistan’da yasalar söz konusu olunca isler karisiyor. Polis tedaviyi yarida kesebiliyor.
2009’dan beri asitle yüzü yakilanlari tedavi ediyorsunuz. Tecrübeleriniz nasil?
Magdurlarin çogu ailelerinin reddettigi yoksul kadinlar. Kendi dünyalarinda güzel kadinlar ve o dünya mahvedilmis. Yüzleri taninmaz hale getirilmis. Bunlari yapan genelde ailelerinden insanlar. Insan, yüzüyle iletisim kurar. Bu kadinlarin iletisimleri de yok ediliyor. Dislaniyorlar. Elimden geldigince yeniden iletisim kurmalarini sagliyorum hayatla.
Zakia ve Ruschana’nin ameliyat sonrasi ilk tepkileri neydi?
Zakia yüzünü kapatmadan hayata devam edecegi için çok mutluydu. Ruschana ki onu henüz ameliyat etmedim, ben tanistigimda yüzünü o hale getiren kocasindan hamileydi. Agustosta bir oglu oldu. Ameliyati nisanda. Yapmam gereken, adalet için yanlarinda olmaya devam etmek.
Bir söyleside, egitimini gören Pakistanli doktorlarin ülkeye dönmediginden yakiniyorsunuz. Sizin planlariniz ne?
Pakistan’da üniversitede büyük paralar ödemeden okuyoruz. Temel egitimi aliyor ve çok çalisarak yurtdisinda devam ediyoruz kendimizi gelistirmeye, bu borç ödenmeli. Pakistan devletinin baskilarinin görülmesi, insanlarin yasadiklarinin görülmesi gerekir. Pakistan dogdugum yer ve o topraklara olan askim çok derin.
Insanlarin yüzünü yakanlara dair ne düsünüyorsunuz?
Akillarindan neler geçtigini anlamaya çalisiyorum ve kabul etmem gerekir ki onlari anlama gücümü kaybetmisim. Belki bunun için çalisan baska insanlar vardir ama o ben degilim. Bunu anlayamiyorum.
Hastalarin travmalarla bas etmesi için ne yapiyorsunuz?
Kolay degil. Ruh iyilesmeden beden, beden iyilesmeden ruh iyilesmiyor. Ama kadinlar o kadar cesur ki atlatiyorlar.
Yüz nakliyle ilgili ne düsünüyorsunuz?
Kimyasal yaniklarda çok gerekli olmayabiliyor. Kemige kadar inmemisse çok gerekli bulmuyorum yüz naklini.
Her yüz yeniden yapilabilir mi?
Çok büyük vaatlerde bulunamayiz. Yüzde 70-80 oranda zarar gören yüzlerle de çalisiyoruz. Her hastanin belirli limitler oldugunu kabul etmesi gerekir. Yüzde yüz eski yüzlerine sahip olamayacaklarini bilmeliler. Bunu kabul ettiklerinde isler kolaylasiyor. Amacim normale en uygun yüzü yakalamak. Bunu basarabildiysem o operasyonu basarili sayarim.
Radikal