ENIS TAYMAN - enis.tayman@radikal.com.tr / Arsivi
Galatasaray Üniversitesi’nin Besiktas yerleskesindeki tarihi binada çikan yanginin kesin nedeni hakkinda elde resmi bilgi bulunmasa da uzmanlar farkli teorilerle bu olayi tartismayi sürdürüyor. Bu teoriler arasinda en ilginci ise eski Kültür Varliklarini Koruma Kurulu üyesi mimar Sinan Genim’e ait. Sinan Genim’e göre, çatidaki, ‘parlayici’ özellikteki güvercin ve marti gübresi yanginda çatinin bir anda alev almasina neden oldu.
Barut yapiminda kullanilir
Radikal ’e yaptigi açiklamada Galatasaray Üniversitesi yangini için “Komploya gerek yok” diyen Sinan Genim, yangini söndürmenin herhangi bir söndürme sistemi kurulmus olsa dahi mümkün olmadigi görüsünde. Çünkü Genim, tecrübelerinin isiginda yangini hizlandiran ve büyüten, dolayisiyla söndürülemez hale getiren en önemli etmenin ‘güherçile’ yani kus gübresi olabilecegini açikladi. Genim, teorisinin aslinda oldukça basit bir mantik silsilesine dayandigini anlatti:
“Ayni seyin Milli Egitim Müdürlügü binasinda da yasandigini düsünüyorum. Yangin nerede parliyor? Çatida. Çünkü orada güvercinler veya martilar yuva yapiyor. Zamanla diskiladiklari gübre orada birikiyor. Buna güherçile denir. Barut yapmak için kullanilir. Ben Haydarpasa Lisesi mezunuyum. Çatida 20-25 santim güherçile vardi. Temizlemek beladir. Inan Kiraç Bey de geçenlerde anlatti Galatasaray Lisesi’nin çatisindaki güvercin gübrelerinin çoklugunu. Eminim burada da çok fazla vardi.”
Yangin duvarin içinden sürüp çatiya çikti
Yanginin güherçileye ulasmasi konusundaki teorisini ise ahsap binalarin tasiyici sistemi olan bagdadiye baglayan Genim, söyle konustu:
“Oraya gelmis bakmislar. Zabit tutulmus. Odada çikan ilk yangin söndürülmüs. Ancak demek ki yangin duvarin içinde sürmüs. Zaten 1871 tarihli bir bina. O tasiyici sistem öyle bir kurumustur ki çakiltasi sürtseniz alev alir. Tahminim çatiya ulasip güherçileyle bulusunca yangin parlamis olabilir. Yangin da o zaman görülmüs. Tabii bu arada ahsap bina bu. Ahsap tozlari da her yerde. Yani bu yangini kimse söndüremezdi. Yangin söndürme sistemi de engellemezdi.”
Peki ahsap bir yapida yangini önlemenin hiç yolu yok mu? Sinan Genim, binayi yangina karsi daha güvenli kilmak için önlem alinabilecegini kaydetti. Pera Müzesi için tasarladigi gazli söndürme sisteminin sergilenen eserleri sudan da koruyabildigini, Büyük Postane binasi için tasarladigi duvardan yagmurlama sisteminin ise tavan süslemelerine zarar vermeyecek biçimde düzenlendigini belirten Genim, yine de tarihi ahsap binalarda çikan yanginlari söndürmenin neredeyse imkânsiz oldugunu vurguladi. Ahsap kimi yapilarda bunu engellemek için duvarlarin kimyevi köpüklerle dolduruldugunu da belirten Genim, “O zaman da zamanla kimyevi buhar çikiyor. Içinde oturmak mümkün olmuyor” dedi.
Galatasaray Üniversitesi özelinde tarihi binanin kullanilma seklini de elestiren Genim, “Bu bina her odasinda bir ilki kisinin yasayacagi sekilde yapilmis. Ama simdi her odada masalar, kitaplar, ögretim üyeleri var. Ögrenciler girip çikiyor. Ne kadar çok kullanici, o kadar risk” diye konustu.
Sinan Genim’e göre bu yapilarin kâgirlestirilmesi gerekiyor: “Ancak bazi kurullar, tarihi binalardaki restorasyonlarda pek çok seye izin vermiyor. Yangin söndürme sistemleri, yapinin kâgirlestirilmesi gibi konularda bu nedenle düzenleme yapilmasi mümkün olamiyor.”