Yapi denetim kuruluslari kime çalisiyor?
Eyidogan, Yapi denetim kuruluslari bünyesinde is güvenligi uzmani ve hekimi olmadigini ifade etti
Yapi Denetim Kanunu’nda isçi sagligi ve is güvenligi ile ilgili fikra hükmü, yapi denetim elemanlarinin insaatta isçi sagligi ve is güvenligi görevlilerinin islerini yapmasi anlamina gelmedigine dikkat çeken CHP Istanbul Milletvekili Haluk Eyidogan, ” Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi veya yetkilendirdigi Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Uzmanlarina verilmistir. Yapi denetim kuruluslari yüklenici adina degil, yapi sahibi adina denetim yapmaktadir. Yapi denetim kuruluslarinin bünyesinde is güvenligi uzmani ve is yeri hekimi bulunmamaktadir ” diyerek tepki gösterdi.
Meclis’te düzenledigi basin toplantisinda, her yil meydana gelen ölümlü is kazalarinin yüzde 35’inin insaat sektöründe meydana geldigini ifade eden Eyidogan söyle konustu:
Tanim Ve Kavram Kargasasi
Sektör çalisanlari, diger sektördekilere oranla 3 kat daha fazla ölüm, 2 kat daha fazla yaralanma riski ile karsi karsiyadir. Yapi iskolunda meydana gelen kazalarin yaklasik yüzde 4’ü ölümle sonuçlanmaktadir. 6 Eylül 2014 tarihinde Istanbul Mecidiyeköy’de Torunlar Sirketine ait gökdelen insaatinda asansörün düsmesi sonucu 10 isçimizin ölümü üzerine insaatlarda denetim konusu yeniden gündeme gelmistir. Yapi denetim kuruluslarinin isçi sagligi ve is güvenliginin saglamasi konusunda tanim ve kavram kargasasi yaratilmistir. Yapi denetimini “Güvenli, saglikli, ekonomik yapi elde edebilmek amaciyla yapilarin, ilgili idare ve müteahhitden bagimsiz olarak, proje, tasarim ve yapim asamalarinda yürürlükteki yapi yönetmeliklerine ve standartlarina uygun olarak yapilmasinin saglanmasi süreci” olarak tanimlayabiliriz.
Kanundan Kimse Memnun Degil
Ayrica dogal ve endüstriyel afetlere karsi güvenli yapi üretmek için yapi denetimi olmazsa olmazdir. 4708 sayili Yapi Denetimi Kanunu’nun yürürlüge girdigi günden bu yana 13 yil geçmistir. Ancak, ne kanun hazirlayicilari, ne idareler, ne bu kanun ile denetim görevini yerine getirmeye çalisan mimar ve mühendisler ne de yapi sahipleri kanunun uygulanmasindan memnun degildir. Kisacasi yapi denetim sürecinin bütün bilesenleri yapi denetim kanununun magduru haline gelmislerdir. Yapi Denetim Kanunu’nda isçi sagligi ve is güvenligi ile ilgili tek hüküm 2. maddesinin (f) fikrasidir. Bu fikra hükmü, yapi denetim elemanlarinin insaatta isçi sagligi ve is güvenligi görevlilerinin islerini yapmasi anlamina gelmemektedir. Bu fikra hükümlerinin amaci yapinin asli imalatlari sürerken, örnegin kaliplarin kusurlu yapilmasi, betonun donmasi beklenmeden kaliplarin sökülmesi, demirlerin yanlis dösenmesi, demir ve etriye baglantilarinin kusurlu yapilmasi, vb. yapimla ilgili kusurlu imalatlardan ötürü kolon, kiris, tabliye çökmesi, vb. tehlikeler yaratilmamasi içindir. Bu tür imalat yanlislari, önce yapinin kendisini sonra da insaatta çalisanlarin ve insaat bittikten sonra da burada oturanlarin hayatini tehlikeye atabilecegi için böyle uygulamalara müdahale etmek yapi denetim elemanlarinin görevidir ve yüklenici tarafindan önlem alinmadigi takdirde ilgili makamlara derhal bildirilir.
Yapi Denetim Kuruluslari Yapi Sahibi Adina Denetim Yapiyor
Görüldügü gibi, Yapi Denetim Kanun’unun 2 (f) fikrasinin amaci, teknik ve standartlara uygun kaliteli yapi yapilmasinin saglanmasi, yapinin asli imalatlarinin kusurlu yapilmasi nedeniyle cana ve mala zarar verilmesinin önlenmesidir. Bu, Isçi Sagligi ve Is Güvenligi görevlilerinin isçilerin çalisma sartlarina ve çalisma ortamina iliskin islerinin de yapi denetim kurulusu elemanlarinca yürütülmesi veya onlarin islerine karisilmasi degildir. Yapi Denetim Kanunu, yapisi ve isleyisi geregi tam zamanli yapilan bir denetim mekanizmasi öngörmez. Insaat faaliyetleri, aktif ve devamli personel degisikligine ugrayabilen, günlük personel çalistirabilen, dinamik bir çalisma sistemidir. Örnegin, yapi denetim kurulusu denetimini yapip, insaat alanindan ayrildiktan sonra, yüklenici tarafindan ise alinan vardiyali, günlük veya saatlik çalistirilan bir personelin is saglik ve güvenligini nasil saglayacaktir? Sadece uygulama denetimi yapan ve yapi ile ilgili teknik bir kurulus olan yapi denetim kuruluslari, denetledigi insaatlarin günlük çalismalarina yetismesi mümkün degildir. Yapi denetim kuruluslarinin asli görevleri Yapi Denetim Kanunu’nun 2. Maddesinde açikça belirtilmis olup arsa sahibi adina insaatin proje ve eklerine göre yapilmasini denetlemektir. Is yerinde, is güvenligi ve isçi sagligi konusunda kimin yetkili oldugu 20.06.2012 de kabul edilmis olan; 6331 sayili kanunun 4. Maddesinde açikça belirtilmis ve bu yetki Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi veya yetkilendirdigi Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Uzmanlarina verilmistir. Yapi denetim kuruluslari yüklenici adina degil, yapi sahibi adina denetim yapmaktadir. Yapi denetim kuruluslarinin bünyesinde is güvenligi uzmani ve is yeri hekimi bulunmamaktadir.
Sorumlular
Sonuç olarak, insaatlardaki is sagligi ve güvenligi, santiyede tam-gün çalisan, müteahhit – santiye sefi ve müteahhidin anlastigi is güvenligi uzmanlari ve is hekimleri, 6331 sayili is sagligi ve güvenliginden sorumlu olmalidirlar. Bir hizmet türünün sorumlusunun diger hizmet türünün sorumlusuna karisma veya görev alanina müdahale etme yetkisi bulunmamaktadir. Baskalarinin görev alanlarina müdahale anlamina gelecek sekilde verilecek kararlar, yanilma ihtimalini yükseltecek, gereksiz zararlara yol açacak ve tazmini gerektirecektir
