29 Ocak 2021 tarihli Resmi Gazete'de yayimlanan Cumhurbaskanligi Kararnamesi ile Amasya, Bolu ve Trabzon’da bulunan 15 yaylanin statüsü kaldirildi. Kararnameye tepki gösteren Ekoloji Birligi Es Sözcüsü Coskun Özbucak, yaylalara yönelik bu kararin maden, enerji sirketleri yaninda turizm sirketlerine yeni alan açma anlamina geldigini ifade etti. CHP'nin Doga Haklarindan Sorumlu Genel Baskan Yardimcisi Ali Öztunç, yaptigi açiklamada yaylalarin imara açilacagi uyarisinda bulundu. TMMOB Yürütme Kurulu Üyesi ayni zamanda Ziraat Mühendisleri Odasi Baskani Baki Remzi Suiçmez ise “Hem hayvancilik hem de yayla kültürü yok olacak” dedi.
Resmi Gazete'de Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan’in imzasiyla yayimlanan kararnamede daha önce Bakanlar Kurulu karariyla yayla alani olarak belirlenen alanlarin statülerinin kaldirildi. Yayla statüsünden çikarilan alanlar sunlar: Amasya: Ahmetoglu, Kesbeli,Çukurtuzla, Melikli, Çukuryayla, Alanbasi, Kadi Çayiri, Kulam, Peynirçayi, Düvenci, Findikpinar Bolu: Göllü Ören, Yaylabeli, Trabzon: Hidirnebi-1, Hidirnebi-2
Cumhurbaskani kararini elestiren CHP Doga Haklarindan Sorumlu Genel Baskan Yardimcisi Ali Öztunç bu durumu “AKP zihnimizle dalga geçiyor. Ormani yayla yapti, yaylayi beton etti, simdi tekrar ormana çevirdi. Iste Erdogan’in çevreciligi bu” diye degerlendirdi. 2013 yilinda bu alanlar orman iken yayla statüsü getirildigini aktaran Öztunç, "simdi de yayla statüsü kararini kaldirdiklari için, bu alanlar tekrar orman statüsüne alinmis oldu. Bu arada, imar barisi nedeniyle yaylalar yayla olmaktan da çikarildi. AKP bir sonraki hamlesinde, buralarda kentsel dönüsüme giderek, yaylalari TOKI eliyle talan edecek. Imar barisi kapsaminda yurttaslardan toplanan yapi kayit belgesi ücretleri bu kentsel dönüsümün masrafi olarak, yandas müteahhitlerin cebine doldurulacak” dedi.
Kararnameye bir elestiri de Ekoloji Birliginden geldi. Ekoloji Birligi Es Sözcüsü Coskun Özbucak, kararname ile yaylalarin imara açilmasinin yolunun açildigini dile getirerek bu durumun ekolojik dengeyi tehdit ettigini belirtti. Maden, enerji isletmeleri nedeniyle ormanlarin, derelerin zarar gördügünü kaydeden Özbucak, özellikle "Yesil Yol" projesi ile yaylalarin tahrip edildigini, maden ve enerji sirketleri için yapilan çalismalarin dogal dengeye zarar verdigini dile getirdi. Yaylalarla ilgili alinan bu kararin maden, enerji sirketleri yaninda turizm sirketlerine yeni alan açma anlamina geldigini ifade eden Özbucak sunlari söyledi; "Betonlasma nedeniyle yaylalar bozulurken iklim degisikliginin hizlanmasina da neden olmaktadir. Dereler, ormanlar, tarim arazilerinden sonra dogalligini koruyan yer olarak yaylalar kalmisti, bu kararnameyle yaylalar da imara açilarak yok edilmeye baslanacaktir. Ekolojik dengenin korunmasi gerekirken, bu tür kararnamelerle yikim hizlanacaktir. Kabul edilemez. Yaylalar, sirketlerin kullanim alani olamaz. Yaylalar da börtü böcegin de yasam alanlaridir".
Konuya iliskin konustugumuz TMMOB Yürütme Kurulu Üyesi ayni zamanda Ziraat Mühendisleri Odasi Baskani Baki Remzi Suiçmez ise sunlari söyledi:
"2013 yilinda Bakanlar Kurulu karariyla burayi yayla ilan etme ile 2021'de yayla statüsünü kaldirmak ne anlam ifade ediyor? Gerçekten anlamakta zorlaniyoruz. 8 yilda ne degisti? Bu karardan sonra buralar imara açilabilecek, dolayisiyla yayla statüsü geregi hayvanciligin iyice dislandigi, çayirlarimizin, meralarimizin turizme sanayiye, enerji yatirimlarina açildigi bir ortamda hem hayvancilik açisindan olumsuz bir gelisme yasanacak hem yayla kültürünün yok olmasi gündeme gelecek. Hem de buralar imara açilarak belli kisilere yeni rant kapisi olacak. Rant dayali imar planlari ülkemizin dogal güzelliklerini yerli ve yabanci sermayenin buraya girmesinin, yerlesmesini ön asamasi olacak. Biz yasal yollar dahil olmak üzere konuyu inceleyip en kisa zamanda gerekli açiklamalari ve hukuk mücadelesini baslatacagiz."
Konuyla ilgili görüstügümüz Avukat Yakup Okumusoglu ise sunlari söyledi: Ilk etapta klasik imar ranti meselesi gibi duruyor. Ama yayla alanlarindan çikartilan yerlerin durumuna bakinca klasik kaçak yapilasmis, adeta kasabalasmis yerler gibi. Bu yaylalarin yapilasma durumunu, çevresindeki diger rant alanlarini, iliskisini bilmeden amacin gerçekte ne oldugunu söyleyebilmek zor. Ama genel olarak sunu diyebilirim. 1998 yilinda çikan Mera kanunu ile; yaylalarin mera alanlari daraltilip mera olan alanlar "Orman" alani olarak belirlendi. Yaylalar meralari ile bir bütündü. Ama gerek hayvan azligindan gerekse de meralari daraltilip ormana yazmalarindan su an Kaçkar daglari özelinde meralar büyük ölçüde orman kanununa tabi. Orman yasasinin durumu malum. Basta Turizm Tesvik Kanunu ve Maden Kanunu olmak üzere Orman yasasini delen çesitli hükümler zaten var. Sonra da 2012 yilinda Orman Yasasinin 17. maddesinde "..Ancak, Devlet ormanlarinda 31/12/2011 tarihinden önce toplu yerlesimin bulundugu; yaylak ve otlak olarak kullanilan alanlar içindeki yerler ile yilin belirli dönemlerinde geleneksel yaylacilik maksadiyla yerlesim yeri olarak kullanilan alanlar kullanim bütünlügü de dikkate alinarak Orman Genel Müdürlügünce tespit edilir. Tespit edilen bu alanlardan uygun görülenler Cumhurbaskani karari ile yayla alani olarak ilan edilir. Ilan edilen yayla alanlarinda 31/12/2011 tarihinden evvel yapilmis, hakkinda müsadere karari bulunanlar da dâhil her türlü bina ve tesisler mevcut haliyle vaziyet planinda gösterilerek Orman Genel Müdürlügü sabit kiymetlerine alinir. Yayla alanlarinda bulunan bina ve tesisler orman idaresi tarafindan isletilir, islettirilebilir veya kiraya verilebilir. Elde edilen gelirler Orman Genel Müdürlügü döner sermayesine gelir kaydedilir.." seklinde bir düzenleme yapildi. En son 06.01.2021 de "6831 Sayili Orman Kanununun Ek 16 Nci Maddesi Kapsaminda Orman Sinirlari Disina Çikarma Islemlerine Iliskin Yönetmelik çikartildi. Buna göre de "Tarim ve Orman Bakanliginca bilim ve fen bakimindan orman olarak muhafazasinda hiçbir yarar görülmeyen ve tarim alanina dönüstürülmesi de mümkün olmayan, 28 Nisan 2018 tarihi itibariyla üzerinde yerlesim yeri bulunan ve yerlesim yeri olusturulmasi uygun olan taslik, kayalik, verimsiz ve fiilen orman vasfi tasimayan yerler" Cumhurbaskani tarafindan orman sinirlan disina çikarilabilecek... Bir bütün olarak bakinca mutlaka korunmasi gereken ormanlarin ve meralarin imara, yapilasmaya, madencilige, turizme vs açmaya dönük hukuki alt yapinin hazirlandigi görülmekte. Bununla birlikte yayla vasfindan çikartilan bu yerlerin yayla vasfinin kalip kalmadigi, amacin imara mi açmak, yoksa kaçak yapilasan yerleri yasallastirmanin mi amaçlandigi, ya da turizm veya madencilik faaliyetleri ile bir ilgisi oldugunu bugünden söylemenin zor oldugunu düsünüyorum.
kaynak 7Evrensel