Birlesmis Milletler Egitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) “Herkes Için Egitim 2015” projesi kapsamindaki yeni raporunu yayimladi. Raporda kirsalda yasayan ve yeterli egitim alamayan kiz çocuklarinin ele alindigi grafikte Türkiye’de erkek ve kiz çocuklarinin arasinda büyük bir fark oldugu ve kiz çocuklarinin egitimine önem verilmedigini belirtildi.
Türkiye’de kirsalda yasayan kadinlarin yüzde 65’i liseyi bitiremezken bu oran erkeklerde yüzde 36 dolaylarinda. Yoksul ailelerdeki erkek çocuklarin yüzde 64’ünün egitim aldigi belirtilirken, yoksul kiz çocuklarinin ise sadece yüzde 30’u egitimini tamamlayabiliyor.
RAPORUN SONUÇLARI ÇARPICI
Konuyla ilgili görüslerini aldigimiz Gündem Çocuk Dernegi Çocuk Haklari Merkezi Koordinatörü Ezgi Koman, raporun sonuçlarinin çok çarpici oldugunu belirterek, “Türkiye’ye iliskin rakamlar kiz ve erkek çocuklarin arasindaki esitsizligi, özel olarak da egitimde toplumsal cinsiyet esitsizligini açik bir sekilde ortaya koyuyor. Tabii bu esitsizligin bu kadar büyük farkla, bu kadar can yakici bir sekilde devam etmesi endise verici” dedi.
Raporun egitimde toplumsal cinsiyet esitsizliginin ortadan kaldirilmasina iliskin politikalarin yeterli olmadigini, hatta yanlisligini gösterdigini vurgulayan Koman “Türkiye’de bu konuda bugüne kadar uygulanan politikalar (Haydi kizlar okula kampanyalari vb.) sadece kiz çocuklarinda okumaz-yazmazligin ortadan kaldirilmasini ve okullasma oranlarinin artirilmasini hedefledi. Bunu hedeflerken bu esitsizligi yaratan, temelini olusturan sosyo-ekonomik ve politik nedenler dikkate alinmadi. Ve dolayisiyla uygulamalar etkisiz kaldi” diye konustu. (Istanbul/EVRENSEL)
GENELLIKLE ERKEK ÇOCUKLAR TERCIH EDILIYOR
Koman raporda yer alan Türkiye’ye iliskin veriler hakkinda söylenecekleri söyle siraladi:
*Yoksul aileler çocuklari arasinda tercih yapmak zorunda kaldiklarinda genellikle erkek çocuklarini tercih ediyorlar. Bunda dini sebepler de etkili olabiliyor.
*Geleneksel aile yapilarindaki yetiskin erkeklerin ve erkek çocuklarin gereksinimlerine kadinlara ve kizlara göre öncelik taninmasi çok sik yasanan bir durum. Pek çok aile kiz çocuklarin egitiminin çok da önemli olmadigini düsünüyor. Kiz çocuklari okula gitmek yerine erken yasta evlendirilmekte ve bazilari da ev islerine yardim etsin diye evde tutulmaktadir.
Net rakamlar olmasa da erken yasta evlendirilme oranlari çok çarpici… Her üç evlilikten biri 18 yas alti evlilik…
*Kirsal ve kentsel alanlar arasinda egitimin kalitesinde esitsizlikler de yine kiz çocuklarinin yasadigi esitsizlikleri artiriyor. Bulundugu yerde devam edecegi okul bulunmayan kiz çocuklari tasimali olarak uzak yerdeki okullara ulasmak için uzun mesafeler katetmek zorunda kaliyor. Aileler de özellikle kiz çocuklarini korumak amaciyla okullara göndermiyor.
KAYDA GEÇMEYEN KADINLAR VAR
Halime Güler- Uçan Süpürge: Sadece Unesco degil, uluslararasi bütün arastirmalarda Türkiye ile ilgili benim her zaman tereddütlerim oldu. Her gittigimiz ilde, her yaptigimiz toplantida, yaptigimiz her sohbette sasirmamiza yol açan örnekler ile karsilasiyor. Türkiye’de kirsal kesimler kadinlarin yurttas olmak için kayda geçmediginin örnekleri var. Bu göz önünde bulunduruldugunda ben UNESCO’nun açikladigi oraninin daha yüksek oldugunu düsünüyorum. Kayda geçmemis birinin böyle bir istatistikli bilgide nasil okumaz-yazmaz oldugunu kanitlayabiliriz ki. 1995 yilinda Pekin’de yapilan Dünya Kadin Konferansinda Türkiye okumaz-yazmaz oranini sifira indireceginin söylemisti. Yil 2012. Hâlâ bu söz yerine getirilmedi ve dedigim gibi kirsalda belgeleri bile bulunmayan kadinlarimiz var.
ANADILI TÜRKÇE OLMAYAN KIZ ÇOCUKLARI DEZAVANTAJLI
BM Kadinlara Yönelik Ayrimciligin Önlenmesi Komitesi ( CEDAW)’nin 2010 yilinda Türkiye’ye iliskin verdigi tavsiyelerde de vurguladigi gibi kirsalda yasayan özellikle Kürt kadin ve kiz çocuklari basta olmak üzere çesitli etnik gruplara mensup kadin ve kiz çocuklarinin veya anadili Türkçe olmayanlari, özellikle kirsal kesimdeki egitimde dezavantajlarla karsi karsiya kaliyor. Özellikle Kürtçe’nin yogun konusuldugu bölgelerde erkek çocuklari okula baslamadan önce Türkçe ögrenebilirken kiz çocuklarinin bu tür olanaklari olmuyor. Türkçe devam eden egitimde de kiz çocuklari dogal olarak basarisiz oluyor ve okulu yarida birakiyor
Kadinlarin ve kiz çocuklarinin egitimin her seviyesine erisimlerini saglamak ve özellikle kirsal alanlarda yasayan kiz çocuklarinin okula devam etmesini garanti altina almak amaciyla etkili, bütüncül, haklari temel alan politikalarin uygulanmasi sart. Devlet bu acil olarak, konunun tüm bilesenleriyle birlikte hak temelli özel geçici önlemler almalidir.
