Yüzde 100 ekolojik Sulukule

ISTANBUL - Karagümrük’ün dar sokaklarindan biri de Külahli Sokak. Kapida Bengal kaplani misali yatan sokak köpegi Nanni’nin üstünden atlayip girdigim yer, Üretici Dayanismasi Dernegi. 
Burasi Radikallerin Sulukuleli kadinlarin elinde külah olmasa da kâgit torbaya dönüstügü yer... 
Üretici Dayanismasi Dernegi; ekolojik pazarlarda eski gazete topluyor. 
Gazeteler; Kader Kismet Atölyesi’nde katlaniyor. Bez seritler takilarak kâgit torba haline geliyor. 
Ekolojik pazar kurali geregi, gazeteden yapilma torbalara yiyecek degil, yalniz giysi türü malzemeler konabiliyor. Torbalarin alicisi Clandestino adli butik. Galata, Kadiköy veGalatasaray subeleri olan butik, Hindistan ’dan ithal torba kullaniyormus. Artik oradan degil buradan aliyor. Evde 1 haftada 100 tane torba yapsan 30 lira. Bin tane yapsan 300 lira ki ‘iyi’ para. Filiz Isiktas 3 haftada 600 tane yapmis. Dernek araciligiyla Filiz Isiktas’in esi esnaf. Isiktas, dernek araciligiyla evde yaptigi çalismalardan kazandi parayla kizini keman dersine yollamis. 
Üretici Dayanismasi Dernegi; varligini giderek daha keskin bir biçimde hissettiren kentsel dönüsüm sürecinde ona yanit olarak kurulmus. Kuruculardan Pelin Demireli hedeflerini “Kentsel dönüsümde magdur olan kadinlarin ekonomik olarak güçlenmesi ve birlikte hareket etmesi” diye özetliyor. Demireli; ISMEK veya belediyelerin de benzer egitimleri oldugunu söylüyor. Ama... “Ama kurslar ne kadar çok sey ögretse de tasarim, pazar ve tedarik sorunlari var.” Tedarik, pazar, dayanisma ve hayal gücü... Dernek mütevazi çatisi altinda iste bunlari sagliyor. Peki nasil çalisiyorlar? 

‘Basindan atma diye bir sey olmuyor’ 
Kadinlar evde yaptiklari ürünleri dernegin baglanti kurdugu isyerleri araciligiyla ve internetten satiyor. Dernege gelip giderken el sanatlari ve internetten satisi ögreniyorlar. Filiz Isiktas, Sulukule’nin yikilmayan kisminda, ama diken üstünde. Bakkaldan 1 liralik çay, 50 kurusluk seker alarak geçindikleri mahalle düzeni bozulmus. Bürokrasi sorun. Evvelsi sene valilikten çocuklara burs bulmuslar. Para bankaya yatmis. Kart çikarilmis. Ancak karti almaya bankaya girememisler. Güvenliginden, memuruna bir direnç kapisi! Geçen yil bu ‘sorun’ olmamis çünkü zaten burs alamamislar! Bu yil da muhtarlik degismis ve çocuklarin hangi okula yazilacagi da dert olmus. Dernek içi dayanisma yetismis. Isiktas, “Ne sorununuz olsa dinliyor; çare ariyorlar; arkadaslarina soruyorlar ama kesinlikle basindan atma diye bir sey olmuyor” diyor. 

Biraz yap, biraz boz 
Raflarda ahsap baskili örtüler, çantalar, sallar duruyor. Ahtamar ve agaç desenleri gözalici. Desen ve kaliplar Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü mezunu Ilhan Sayin’in. Kadinlara, ahsap baskinin temelini Veliye Marti ögretmis. Sonra... “Sonra biraz yaptik, biraz bozduk, ögrendik iste...” diyor Fatma Hallaç. 
Fatma Hanim, dul. Ailenin geçimi onun omuzlarinda. Dernek, ögrenirken bir yandan çay içip dertlesebilecekleri, gülüp sakalasacaklari, disarida isleri varsa çocuklarini emanet edebilecekleri mekân. “Hayata daha fazla katildik. Disari açildik. Ben Taksim’e ilk defa bu sayede gitttim. Çapa’nin yolunu bilmezdim” diyor Damla. “Biz burada sevgi gördük; sefkat, yakinlik gördük” diyor Filiz. 

Yüzde 100 organik insan iliskileri 
Kader Kismet Atölyesi’nde simdilik Sulukule’den 30 kadin var. Ancak kardes dernek 1 Umut araciligiyla, Davutpasa magdurlarinin da katilmasi düsünülüyor. Davutpasa magdurlari, bürokratik kayitlarda “31 Ocak 2008’de maytap üretilen ishaninindaki patlamada ölen 23, yaralanan 117 kisi” . Bu atölyede ise adlariyla, soyadlariyla, kizlarinin okul, ogullarinin hastalik durumlariyla bilinen, merak edilen insanlar.

Damla Kelbat 
‘Kapiyi çaliyorsun su kadarcik açiyorlar’ 
Damla Kelbat’in kayinpederi ve kayinvalidesi kentsel dönüsüm sonrasi Tasoluk’a tasinmis. Kira 300 TL. 50 TL belediye yardimi var ama dogalgaz, aidat, elektrik, su derken bütçe tepetaklak olmus. Kayinpeder emekli. Sulukule Çesme Sokak’taki evinde maasiyla 4 evlat büyütüp torunlarina destek çikabilirken artik kendini zor geçindirir hale gelmis. Eski mahalleye mavi otobüsle 3.5 saat uzakta oturmalari cabasi. 
Aile, eskiden Sulukule’de ortak tuvaletli bir evde, ortak avluya açilan tek odada oturuyormus. Simdi apartmanda. Damla Kelbat, “Ama ne olacak aksam on buçukta eve geldikten, o evde oturamadiktan sonra... Eskiden kayinvalidemin evinin tuvaletinin ortasinda agaç vardi! Ama tuvalet mis gibiydi, tertemizdi. Önüne kilim atip otururlardi. Banyosu varmis, güzelmis. Ne olacak o banyoyu ovacak Vim alamadiktan sonra... Geçenlerde kayinpederim rahatsizlandi. Doktora götürecek araba bulamadik. Kapiyi çaliyorsun, su kadarcik (4 parmak) açiyorlar, zincir zincir üstüne... Evin güzelmis, komsun olmadiktan sonra” diyor. 
Türkiye ’nin metropollerde dargelirlilerine sundugu mutluluk reçetesi, kentin en uzagina yollanmak, günde 9 saat çalisip, 4 saat yolda zaman harcayarak kazandigini TV karsisinda uyumaktan baska bir sey yapamayacagi evlere dökmek... Daha iyi ‘reçete’ler, mahalleri dagitilsa da birbirlerine tutunup ortak yasamlar kurmayi becerebilen ailelerle, onlarin keman kursuna yazdirilip ‘en iyi’ okullarda okutulmaya çalisilan çocuklarinin düslerine emanet.