ZEKÂTIN MANASI

 ZEKÂTIN MANASI

ZEKÂTIN SÖZLÜK MANASI:

Zekât sözlükte, temizlemek, çogalmak, bereketlenmek ve büyümek manalarina gelir. Zekâta bu adin verilmesinin sebebi mali büyütmesi, bereketlendirmesi ve çogaltmasina binaendir. Verimi çok oldugu zaman zirai ürünler için büyüdü manasinda ‘zekâ ez-zer’u’ denilir. Yine nafakada bereket olunca, çogaldi manasinda ‘zekâ en-nafakatü’ denilir.

   Islam’a göre iktisadi büyümenin ve sosyal refahin temelini zekât teskil eder. Bu ilahi emrin yasanmadigi Islam toplumlarinin mali yönden büyümesi imkânsiz oldugu gibi, daima küçülmesi ve sikintilarla karsilasmasi söz konusudur.

ZEKÂTIN TARIFI

Fikih kitaplarinda zekâtin degisik tarifleri olmakla beraber, biz onun kuran ve sünnette yer aldigi sekliyle tarifini vermek istiyoruz. Buna göre dini yönden zekât söyle tarif edilmektedir:

‘belli bir mal varliginin belli bir kismini belli yerlere vermekten ibaret mali bir ibadettir.’

ZEKÂTIN VERILECEGI YERLER

Yukarida ki tarif çerçevesinde zekâtin verilecegi yerlere kisaca isaret etmek istiyoruz. Zekâtin verilecegi yerler Kuran’in ifadesi ile sekiz gruptan ibarettir. Zekât yalniz bu alanlara ait olup baska yerlere verilemez. Zekâtin verilecegi yerler asagida ki gruplardan ibarettir.

1-Fakirler,

2-Miskinler,

3-Zekât memurlari,

4-Müellefe-i kulüb,

5-Köleler,

6-Borçlular,

7-Allah yolundaki hizmetler,

8-Yolda kalmis yolcular.

KITAP VE SÜNNETE GÖRE ZEKÂTIN ÖNEMI

KITABA GÖRE ZEKÂTIN ÖNEMI

Ulu Allah Kuran-i kerimde, zekâtin önemini anlamamiza yardimca olmak üzere söyle buyuruyor:

‘Müminlerin mallarindan zekât al k onunla kendilerini temizlemis, mallarina bereket vermis olursun. Bir de onlara dua et: çünkü senin duan, inananlar için bir rahatlik ve huzurdur.’ (et-tevbe, 9/103)

‘Haram aylar ( zül-hicce, muharrem, safer, rebiul-evvel) çiktigi zaman artik o müsrikleri nerede bulursaniz öldürün; yakalayip esir edin; hapsedin ve onlarin geçit yerlerini tutun. Eger tevbe edip namazini kilarlar, zekâtlarini verirlerse, kendilerini serbest birakin. Gerçekten Allah, çok bagislayan, çok aciyandir.’(et-tevbe, 9/5)

‘Onlar, eger tevbe ederler, namazi kilarlar ve zekâti verirlerse, dinde kardesleriniz olurlar.’(et-tevbe,9/11)

Mealleri kaydettigimiz, yukaridaki ayet-i kerimelerden ilki, zekâtin bizzat Hz. Peygamber (sav) tarafindan toplanmasini, dolayisiyla Islam devleti tarafinda idare edilmesi gerektigini göstermekte ve sosyal islev gören bu mali ibadetin, Müslüman toplum için önem derecesini yeteri kadar aksettirmektedir. Bundan anlasiliyor ki zekât, ferdin kendi istegine birakilmamis, devlet müeyyidesi ile teyit edilmis ve kurumlastirilmistir. Nitekim Hz. Peygamber (sav) çesitli bölgelere zekât tahmin memurlari ile zekât toplamakla görevli tahsildarlar göndererek zekâti her sene düzenli olarak toplamis, gereken yerlere dagitmis; vefatindan sonra halifelik makamina getirilen Hz. Ebubekir de zekât vermeyeceklerini bildirerek devlete karsi bas kaldiran bazi kabile reisleri üzerine askeri kuvvetler göndermek suretiyle onlari itaat altina almis ve devletin otoritesini yeniden kurmus; böylece devlet hâkimiyetini ve sosyal bütünlügü saglamistir.

SÜNNETE GÖRE ZEKÂTIN ÖNEMI

Zekât hakkinda Hz. Peygamber(sav)’den sadir olmus birçok hadis-i serif vardir. Biz burada yalniz zekâtin önemi açisindan degerlendirebilecegimiz birkaçini zikretmekle yetinecegiz:

‘Ashabdan Cerir b. Abdillah: Resulullah (sav)’e namazi kilacagima, zekâti verecegime ve her Müslüman’a ögüt verecegime dair söz verdim diyor.’

‘Raf’i b. Hadic’den rivayet olduguna göre, Resulullah(sav) söyle buyurdu: ‘Zekât islerinde hakkiyla çalisan memur, evine dönünceye kadar Allah yolunda savasan gazi gibidir.’

Zekatin verilecegi yerler bahsinde de görülecegi üzere, zekat islerini yönetmek için bazi memurlarin görevlendirilmesi, bu memurlara zekattan pay ayrilmasi onun bir müessese oldugunu göstermektedir. Bu müessese, büyük Peygamberimiz (sav) tarafindan kurulmus, isletilmis: daha sonraki devirlerde gelistirilerek asil hedefine ulastirilmisti. Ancak, ne yazik ki, bu ilahi emir sonradan hedefinden uzaklastirilmistir.

Hz. Peygamber(sav), toprak ürünlerinin ve meyvelerinin zekât miktarini tespit ettirmek için civar ülkelere bazi memurlar göndermis, ayrica zekât toplama memurlari da görevlendirerek

Tespit edilen zekât mallarini her sene düzenli olarak toplattirmis ve gerekli yerlere dagitmistir.

                                                                                                   Selam ve Dualarimla

                                                                                                    Abdulkadir AKYOL